Zeevruchten zoals mosselen, oesters en garnalen worden vaak geprezen om hun heerlijke smaak en voedingswaarde. Ze zijn rijk aan eiwitten, gezonde vetten en belangrijke mineralen.
Maar helaas worden deze delicatessen steeds vaker in verband gebracht met verontreiniging door PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen). In dit blog duiken we dieper in de redenen waarom deze schadelijke stoffen in deze zeevruchten kunnen voorkomen en wat dit betekent voor onze gezondheid.
Wat zijn PFAS en waarom zijn ze problematisch?
PFAS is een groep chemische stoffen die worden gebruikt vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen. Ze zijn te vinden in allerlei producten, zoals antiaanbaklagen, waterafstotende kleding, voedselverpakkingen en zelfs in sommige schoonmaakmiddelen.
Hoewel ze in het dagelijks leven nuttig kunnen zijn, vormen PFAS een groot probleem voor het milieu. De stoffen breken namelijk niet gemakkelijk af en kunnen zich daarom ophopen in water, bodem en organismen.
Het langdurige gebruik van PFAS heeft geleid tot een wereldwijde verspreiding van deze stoffen, met vervuiling in rivieren, meren en zeeën als gevolg.
Dit heeft geleid tot een zorgwekkende situatie waarbij PFAS zijn aangetroffen in zowel het grondwater als in tal van voedingsmiddelen, waaronder mosselen, oesters en garnalen. Maar hoe komen deze schadelijke stoffen eigenlijk in deze zeevruchten terecht?
Hoe komen PFAS in mosselen, oesters en garnalen terecht?
Zeevruchten zoals mosselen, oesters en garnalen leven op of nabij de zeebodem, waar PFAS zich vaak ophopen. Dit verhoogt het risico dat deze dieren de schadelijke stoffen binnenkrijgen. Hier zijn enkele manieren waarop PFAS in zeevruchten terecht kunnen komen:
1. Opname via Water
De belangrijkste oorzaak van PFAS-verontreiniging in mosselen, oesters en garnalen is blootstelling aan vervuild water. Deze dieren filteren water om te ademen en te eten, en tijdens dit proces kunnen ze PFAS opnemen.
Mosselen en oesters zijn filtervoeders, wat betekent dat ze hun voedsel uit het water halen door middel van filtering. Dit maakt hen bijzonder kwetsbaar voor het opnemen van verontreinigende stoffen zoals PFAS, die in het water aanwezig zijn in de vorm van kleine deeltjes of opgeloste stoffen.
2. Bodemverontreiniging
Mosselen, oesters en garnalen leven vaak in gebieden waar sedimenten zich ophopen. PFAS kunnen zich in deze sedimentlagen nestelen, vooral in kustgebieden in de buurt van steden, industrieën of waterwegen waar afvalwater wordt geloosd.
Wanneer deze dieren zich voeden met organisch materiaal uit het sediment, kunnen ze PFAS uit de bodem opnemen, waardoor de chemische stoffen in hun weefsels terechtkomen.
3. Bioaccumulatie in de Voedselketen
PFAS kunnen zich ook ophopen in de voedselketen. Wanneer kleine zeediertjes, zoals plankton of andere ongewervelden, besmet raken met PFAS en worden gegeten door grotere organismen zoals mosselen, oesters en garnalen, hopen deze stoffen zich op in hun weefsels.
Dit proces wordt bioaccumulatie genoemd. Hoe hoger je in de voedselketen komt, hoe groter de concentratie PFAS in de dieren kan zijn.
4. Afvalwaterlozingen en Industriële Vervuiling
Industriële activiteiten en lozingen van afvalwater in zeeën en rivieren zijn een andere belangrijke bron van PFAS-verontreiniging. Chemische fabrieken, vuilverbranding en zelfs militaire oefenterreinen gebruiken PFAS in hun processen en kunnen deze stoffen in het water laten lekken.
Zeevruchten die in de buurt van deze verontreinigingsbronnen leven, hebben een grotere kans op blootstelling aan hogere concentraties PFAS.
Wat zijn de gevolgen voor onze gezondheid?
Wanneer we mosselen, oesters of garnalen consumeren die besmet zijn met PFAS, kunnen deze stoffen zich in ons lichaam ophopen. PFAS breken nauwelijks af en blijven lange tijd in het lichaam aanwezig. Langdurige blootstelling aan deze stoffen is in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen, zoals:
- Verhoogd cholesterolgehalte
- Hormonale verstoringen
- Verminderde immuunfunctie
- Verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker
- Negatieve effecten op de voortplanting en ontwikkeling
Vooral mensen die regelmatig zeevruchten eten, lopen het risico om een hogere concentratie PFAS in hun lichaam op te bouwen. Dit is zorgwekkend, aangezien de gezondheidseffecten van PFAS bij langdurige blootstelling nog niet volledig bekend zijn.
Wat kun je doen om de blootstelling aan PFAS te beperken?
Hoewel het moeilijk is om PFAS volledig te vermijden, zijn er enkele stappen die je kunt nemen om de blootstelling te minimaliseren:
- Kies voor zeevruchten uit schone wateren: Koop zeevruchten die afkomstig zijn uit gebieden waar de waterkwaliteit strikt wordt gecontroleerd en waar geen grote industriële vervuiling plaatsvindt.
- Beperk de consumptie van zeevruchten uit verdachte gebieden: Vermijd zeevruchten uit regio’s die bekend staan om hun vervuilde wateren of waar PFAS-vervuiling is vastgesteld.
- Kijk naar de herkomstinformatie: Vraag naar de herkomst van de mosselen, oesters of garnalen bij je visboer of supermarkt en kies voor leveranciers die transparant zijn over hun vangstgebieden.
- Informeer jezelf: Blijf op de hoogte van nieuws en onderzoeken over PFAS in voedsel en volg aanbevelingen van voedselveiligheidsinstanties.
Conclusie
Hoewel mosselen, oesters en garnalen heerlijke en voedzame keuzes zijn, is het belangrijk om bewust te zijn van de mogelijke aanwezigheid van PFAS in deze zeevruchten. Door te letten op de herkomst en te kiezen voor producten uit schone wateren, kun je de blootstelling aan deze schadelijke stoffen helpen verminderen. Blijf waakzaam en geniet verantwoord van de lekkernijen die de zee te bieden heeft!
Wil je producten aanschaffen zonder PFAS of Teflon. Klik hier.
