In de wereld van chemische stoffen nemen per- en polyfluoralkylstoffen (PFAS) een unieke plek in. PFAS zijn een groep van door de mens gemaakte chemicaliën die sinds de jaren 1940 worden gebruikt in diverse industrieën en consumentenproducten. Ze staan bekend om hun vermogen om hitte, water en olie te weerstaan. De alomtegenwoordigheid en de potentiële gezondheidsrisico’s van PFAS hebben de afgelopen jaren groeiende bezorgdheid opgewekt.
Wat Zijn PFAS?
PFAS is de overkoepelende term voor een grote groep van meer dan 4.700 synthetische chemicaliën. Deze stoffen bevatten meerdere fluoratomen die gebonden zijn aan een alkaanketen. Deze unieke chemische structuur geeft PFAS hun duurzame en water-, vet- en hittebestendige eigenschappen. Twee van de meest bestudeerde PFAS zijn perfluoroctaanzuur (PFOA) en perfluoroctaansulfonaat (PFOS).
Waar Worden PFAS Gebruikt?
PFAS worden in een breed scala aan producten gebruikt, waaronder:
- Non-stick kookgerei.
- Waterafstotende kleding en schoeisel.
- Vlekbestendige tapijten en meubels.
- Voedselverpakkingen die vet of water afstoten.
- Brandblusschuim.
- Cosmetica en persoonlijke verzorgingsproducten.
Gezondheidsrisico’s en Milieueffecten
PFAS zijn zeer persistent in het milieu en in het menselijk lichaam – vandaar de bijnaam “forever chemicals”. Studies hebben mogelijke verbanden aangetoond tussen langdurige blootstelling aan bepaalde PFAS en diverse gezondheidsproblemen, zoals:
- Verhoogd cholesterolgehalte.
- Veranderingen in de leverfunctie.
- Verminderde immuunrespons.
- Verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
- Mogelijke effecten op de voortplanting en de ontwikkeling van foetussen.
Regelgeving en Beperkingen
Vanwege de gezondheids- en milieurisico’s hebben verschillende landen maatregelen genomen om het gebruik van bepaalde PFAS te beperken of uit te faseren. De Europese Unie, de Verenigde Staten en andere landen hebben regelgeving ingevoerd om de productie en het gebruik van PFOA en PFOS te beperken. Er is echter nog steeds veel discussie over de regulering van andere PFAS.
Wat Kan Men Doen?
Consumenten kunnen hun blootstelling aan PFAS beperken door:
- Te kiezen voor PFAS-vrije producten.
- Voorzichtig te zijn met het gebruik van producten die water-, vet- of vuilafstotend zijn.
- Geïnformeerde keuzes te maken over de aanschaf van kleding, kookgerei en huishoudelijke artikelen
