PFAS, oftewel per- en polyfluoralkylstoffen, zijn een groep chemische stoffen die sinds de jaren 1940 in een breed scala aan producten worden gebruikt, van anti-aanbaklagen en waterafstotende kleding tot verpakkingsmaterialen en brandblusschuim.
Hoewel ze waardevol zijn vanwege hun water-, vet- en vuilafstotende eigenschappen, zijn PFAS de laatste jaren onderwerp van bezorgdheid geworden vanwege hun mogelijke schadelijke effecten op het milieu en de gezondheid van de mens.
Een van de meest urgente kwesties is de aanwezigheid van PFAS in ons drinkwater. Maar wat betekent dit nu precies? In deze blog duiken we in de gevolgen van PFAS in drinkwater en wat je hierover moet weten.
Wat zijn PFAS?
PFAS is een verzamelnaam voor duizenden verschillende chemische stoffen, waaronder bekende varianten zoals PFOA (perfluoroctaanzuur) en PFOS (perfluoroctaansulfonzuur). Deze stoffen worden vaak “forever chemicals” genoemd omdat ze extreem langzaam afbreken en dus langdurig in het milieu en in ons lichaam kunnen blijven bestaan.
Dit betekent dat PFAS zich na verloop van tijd kunnen ophopen in water, grond en zelfs in levende organismen, waaronder mensen.
Hoe Komen PFAS in Ons Drinkwater?
PFAS kunnen op verschillende manieren in ons drinkwater terechtkomen. Fabrieken die producten maken waarin PFAS zijn verwerkt, kunnen de stoffen via hun afvalwater lozen, wat vervolgens in rivieren, meren en uiteindelijk in ons drinkwater kan belanden.
Daarnaast kunnen PFAS ook afkomstig zijn van stortplaatsen waar producten met deze stoffen worden afgebroken. Zelfs brandblusmiddelen die PFAS bevatten, kunnen via afvloeiing in het grondwater terechtkomen.
Gezondheidsrisico’s van PFAS in Drinkwater
Langdurige blootstelling aan PFAS in drinkwater kan leiden tot een reeks gezondheidsproblemen. Studies hebben aangetoond dat hoge concentraties PFAS verband houden met:
- Leveraandoeningen: PFAS kunnen de leverfunctie verstoren en leiden tot verhoogde leverenzymen.
- Hormonale verstoringen: Deze stoffen kunnen interfereren met de werking van hormonen, wat gevolgen kan hebben voor de groei en ontwikkeling, en zelfs de vruchtbaarheid kan beïnvloeden.
- Verhoogd risico op kanker: Sommige PFAS-varianten, zoals PFOA, zijn geclassificeerd als mogelijk kankerverwekkend.
- Verhoogde cholesterolwaarden: Blootstelling aan PFAS kan bijdragen aan hogere cholesterolniveaus, wat op lange termijn hart- en vaatziekten kan veroorzaken.
- Verminderde effectiviteit van vaccins: Er is enig bewijs dat PFAS de immuunrespons kunnen verzwakken, wat een verminderde effectiviteit van vaccins met zich mee kan brengen.
Hoe Wordt de Blootstelling Aan PFAS Gemeten?
Om de blootstelling aan PFAS te meten, worden watermonsters genomen en geanalyseerd op de aanwezigheid van specifieke PFAS-verbindingen. In veel landen zijn inmiddels normen opgesteld voor maximale concentraties van PFAS in drinkwater, maar deze variëren sterk.
De Europese Unie heeft onlangs strengere regelgeving ingevoerd, terwijl de Verenigde Staten nog bezig zijn met het vaststellen van federale normen. In Nederland zijn bepaalde gebieden, zoals rondom Chemours in Dordrecht, al jarenlang in het nieuws vanwege verhoogde PFAS-niveaus in het drinkwater.
Wat Kun Je Zelf doen?
Hoewel het verminderen van PFAS-blootstelling in drinkwater een grote uitdaging blijft, zijn er enkele stappen die je als consument kunt nemen:
- Gebruik een Waterfilter: Speciale actieve koolfilters of omgekeerde osmose-systemen kunnen helpen om PFAS uit drinkwater te filteren. Let er wel op dat niet alle filters even effectief zijn, dus kies een gecertificeerde oplossing die specifiek aangeeft PFAS te kunnen verwijderen.
- Vermijd Producten met PFAS: Probeer producten te vermijden die PFAS bevatten, zoals bepaalde anti-aanbakpannen, tosti ijzers, waterafstotende kleding en voedselverpakkingen.
- Informeer je bij Lokale Waterbedrijven: Vraag je lokale waterleverancier naar de aanwezigheid van PFAS in je drinkwater en welke stappen ze ondernemen om de niveaus te monitoren en te verminderen.
De Weg Vooruit: Wat Gebeurt Er om PFAS te Beperken?
Overheden wereldwijd beginnen zich steeds meer bewust te worden van de risico’s die PFAS met zich meebrengen. Er wordt nu hard gewerkt aan strengere reguleringen en maatregelen om de uitstoot van PFAS te beperken. In de EU zijn er initiatieven om het gebruik van bepaalde PFAS-stoffen volledig te verbieden, terwijl in de VS diverse staten al eigen limieten hebben gesteld voor PFAS in drinkwater.
Daarnaast proberen wetenschappers nieuwe methoden te ontwikkelen om PFAS uit water te verwijderen. Recente doorbraken in filter- en afbreektechnologieën bieden hoop, maar de schaalbaarheid en toepasbaarheid van deze oplossingen moeten nog worden bewezen.
Conclusie
De aanwezigheid van PFAS in drinkwater is een serieus probleem dat vraagt om meer bewustzijn en actie. Deze stoffen zijn moeilijk af te breken en kunnen ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken. Hoewel er wereldwijd wordt gewerkt aan oplossingen, kun je als individu ook maatregelen nemen om je blootstelling te beperken. Blijf geïnformeerd en neem waar mogelijk actie om zowel jezelf als het milieu te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van PFAS.
Wilt u meer lezen over PFAS in relatie tot kanker? Lees dan eens dit artikel van de KWF kankerbestrijding.
