De aanwezigheid van schadelijke stoffen zoals PFAS in het milieu en voedsel is de laatste jaren een groeiende zorg in Nederland. Recent onderzoek in Zuid-Holland en de gemeente Altena toont aan dat eieren van hobbykippen in deze regio’s hogere concentraties PFAS bevatten dan verwacht.
De bevindingen roepen vragen op over de veiligheid van het voedsel dat rechtstreeks uit ons eigen achtertuin komt. Maar wat veroorzaakt nu precies deze verhoogde PFAS-waarden in kippenproducten? Verrassend genoeg wijzen de resultaten naar een onverwachte boosdoener: regenwormen.

De Link tussen PFAS en Regenwormen
PFAS, of per- en polyfluoralkylstoffen, is een verzamelnaam voor chemische stoffen die van nature niet afbreken. Ze worden wereldwijd in allerlei producten gebruikt, zoals in de productie van antiaanbaklagen en waterafstotende materialen. Denk aan braadpannen en airfryers bijvoorbeeld. Deze stoffen zijn echter zeer schadelijk voor mens en milieu wanneer ze in de voedselketen terechtkomen.
Om die reden zijn de concentraties van PFAS in eieren van hobbykippen in Zuid-Holland en de gemeente Altena onder de loep genomen. In deze gebieden bevinden zich meerdere potentiële bronnen van PFAS-verontreiniging, waaronder de bekende Chemours-fabriek in Dordrecht.

Bij het recente onderzoek, uitgevoerd door vier gemeenten, werd in eerste instantie gekeken naar de mogelijke relatie tussen het PFAS-gehalte in de bodem en dat in de eieren. Toen deze relatie niet direct kon worden vastgesteld, werd dieper gegraven en kwam men uiteindelijk uit bij de regenwormen in de omgeving.
Regenwormen zijn een belangrijke voedselbron voor kippen en vormen daarmee een belangrijke schakel in de voedselketen. Het vermoeden dat deze wormen verontreinigd zijn met PFAS werd bevestigd toen bleek dat het specifieke type PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) in hoge concentraties aanwezig was in de wormen. Deze bevinding is opmerkelijk, aangezien dit specifieke type PFAS, voor zover bekend, niet door Chemours is gebruikt.
Wat Betekent Dit voor de Volksgezondheid?
Hoewel het type en de bron van de PFAS-verontreiniging in regenwormen nog niet volledig zijn vastgesteld, werpt deze ontdekking een nieuw licht op de manier waarop schadelijke stoffen in de voedselketen terechtkomen.
Kippen die verontreinigde regenwormen eten, nemen deze schadelijke stoffen op in hun lichaam, wat uiteindelijk resulteert in verhoogde PFAS-waarden in hun eieren. Voor hobbykippenhouders en consumenten van deze eieren is dit een zorgwekkende ontwikkeling. Het eten van eieren met een verhoogd PFAS-gehalte kan op de lange termijn leiden tot gezondheidsproblemen, zoals lever- en nierziekten, verminderde weerstand en zelfs een verhoogd risico op kanker.
Een Complexe Oorzaak met Brede Gevolgen
Het feit dat regenwormen, en niet direct de bodem, een belangrijke bron van PFAS in hobbykip-eieren blijken te zijn, benadrukt hoe complex het probleem van PFAS-verontreiniging is. Hoewel de Chemours-fabriek vaak wordt genoemd als een belangrijke vervuilingsbron in deze regio, is het onduidelijk hoe het specifieke type PFOS in de regenwormen terecht is gekomen. Dit benadrukt de noodzaak om verder te kijken dan enkel fabrieken en bodemmonsters, en de gehele voedselketen onder de loep te nemen.

Wat Nu?
Op basis van deze bevindingen roepen de betrokken gemeenten en onderzoeksinstellingen op tot verder onderzoek op nationaal niveau. Het is van cruciaal belang om te bepalen wat de verhoogde PFAS-waarden in regenwormen betekenen voor zowel mensen als het bredere ecosysteem. Ondertussen wordt hobbykippenhouders aangeraden om de kwaliteit van hun eieren regelmatig te laten testen, zeker als hun kippen toegang hebben tot grond in gebieden waar mogelijk PFAS aanwezig is.
Bij ZonderPFAS.nl blijven we dit soort ontwikkelingen op de voet volgen. Ons doel is om zowel consumenten als producenten te informeren en bewust te maken van de risico’s van PFAS in ons milieu. Deze casus onderstreept het belang van grondig en breed opgezet onderzoek naar deze stoffen. Alleen zo kunnen we voorkomen dat schadelijke stoffen onbedoeld in ons voedsel terechtkomen en onze gezondheid schaden.