De discussie over PFAS stopt allang niet meer bij pannen, regenjassen of brandblusschuim. Ook sportvelden – met name kunstgrasvelden – blijken regelmatig bronnen van PFAS-vervuiling. Veel gemeenten, sportverenigingen en ouders vragen zich af: is sporten op kunstgras nog wel veilig? En hoe groot is de impact op het milieu?
In dit artikel leggen we uit hoe PFAS in sportvelden terechtkomt, wat de risico’s zijn, en welke PFAS-vrije alternatieven er bestaan.
Hoe komen PFAS in kunstgras terecht?
PFAS kunnen op verschillende manieren deel uitmaken van een kunstgrasveld:
1. In het rubbergranulaat (SBR-korrels)
Veel kunstgrasvelden zijn ingestrooid met rubbergranulaat, vaak afkomstig van oude autobanden. Deze korrels kunnen kleine hoeveelheden PFAS bevatten, omdat PFAS soms gebruikt wordt bij de productie van banden.
2. In de backing en coating van kunstgrasmatten
Sommige fabrikanten gebruiken PFAS-houdende coatings voor waterafstotendheid of slijtvastheid. Daardoor kunnen ook de mat zelf en de onderlagen PFAS bevatten.
3. Uitspoeling naar bodem en oppervlaktewater
Wanneer regenwater over een kunstgrasmat spoelt, kunnen kleine hoeveelheden PFAS langzaam uitlogen naar de bodem of het afwateringssysteem.
Wat zijn de risico’s voor gezondheid en milieu?
Milieurisico’s
- Uitloging naar het grondwater
PFAS breken niet af en kunnen zich zeer ver verspreiden zodra ze in water terechtkomen. - Verspreiding in de omgeving
Korrelverwaaiing of afspoeling kan PFAS buiten het sportveld brengen, bijvoorbeeld in sloten of bermen.
Gezondheidsrisico’s
Voor sporters lijken de risico’s klein, omdat directe blootstelling via de huid of een enkele kleine inname van korrels laag is. Het grotere probleem zit vooral in:
- langdurige milieuopbouw, waardoor PFAS uiteindelijk in drinkwater, voedsel of natuur terechtkomt;
- oncontroleerbare verspreiding, omdat korrels vaak buiten het veld belanden.
De consensus: het directe risico voor spelers is beperkt, maar de milieuschade op de lange termijn is aanzienlijk.
Waarom kiezen gemeenten nog steeds voor kunstgras?
Kunstgras heeft voordelen: het is onderhoudsarm, slijtvast en 24/7 bespeelbaar. Veel sportverenigingen zijn daarom gewend aan kunstgras en vrezen dat alternatieven duurder zijn of meer onderhoud vragen. Tegelijk groeit de druk om af te stappen van PFAS-houdende materialen.
Zijn er PFAS-vrije alternatieven?
Ja, steeds meer. De markt beweegt snel richting duurzame sportvelden:
1. PFAS-vrije kunstgrasmatten
Sommige fabrikanten produceren kunstgras zonder PFAS in de coating of backing. Ze gebruiken alternatieve polymeren of mechanische verstevigingsmethoden.
2. Organische infill-materialen
In plaats van SBR-korrels kunnen velden worden ingestrooid met:
- kurk
- olijfpitkorrels
- kokosvezels
Deze materialen bevatten geen PFAS en hebben een veel lagere milieubelasting.
3. Volledig zandgevulde of semi-zandgevulde velden
Geschikt voor bepaalde sporten, zoals hockey of tennis. Geen rubber nodig.
4. Natuurlijke sportvelden (gras)
Met modern onderhoud en drainage kunnen natuurgrasvelden vaker bespeeld worden dan vroeger, terwijl ze nagenoeg geen chemische milieubelasting veroorzaken.
Wat kunnen gemeenten, sportclubs en burgers doen?
Gemeenten
- Vraag leveranciers expliciet om PFAS-vrije certificering.
- Voorkom verspreiding van korrels met randen, borstels en onderhoudsregels.
- Overweeg om bestaande kunstgrasvelden bij renovatie PFAS-vrij te maken.
Sportclubs
- Communiceer met spelers en ouders over veiligheid en duurzaamheid.
- Houd korrels op het veld door veegmatten en regels voor schoenen.
Burgers en ouders
- Let bij kinderen op dat ze niet met korrels spelen of eraan zitten.
- Stel vragen aan je gemeente: Is ons veld PFAS-vrij? Is de infill biologisch?
Conclusie
Sporten moet gezond zijn — voor spelers én voor het milieu. Hoewel de directe gezondheidsrisico’s van PFAS in kunstgras klein lijken, zijn de milieugevolgen op lange termijn niet te negeren. Gelukkig bestaan er inmiddels veel PFAS-vrije alternatieven die zowel duurzaam als betaalbaar zijn.
De volgende stap? Gemeenten en sportclubs aanmoedigen om bewust te kiezen voor velden die écht schoon zijn.
Over Zonderpfas.NL
Bij Zonderpfas.nl geloven we dat gezond leven begint met bewuste keuzes. Wij helpen je producten en merken te vinden die écht vrij zijn van PFAS en andere schadelijke stoffen – voor jou, je gezin en het milieu. Op ons platform delen we betrouwbare informatie, producttests en praktische tips om stap voor stap PFAS-vrij te leven.
Gebruikte bronnen voor dit artikel:
Hier zijn vier (betrouwbare) bronnen over PFAS / gerelateerde gevaarstoffen in kunstgras / sportvelden:
- Beoordeling gezondheidsrisico’s door sporten op kunstgrasvelden met rubbergranulaat — RIVM rapport RIVM
- Research into rubber granulate on turf fields in 2016 — RIVM RIVM
- Synthetic turf pitches with rubber granulate infill: are there health risks … — wetenschappelijke studie op PubMed PubMed
- Rubber granulate on synthetic turf fields causes environmental impact — RIVM RIVM
