PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn chemische stoffen die al decennia lang worden gebruikt in onder andere pannen met anti-aanbaklaag, waterafstotende kleding en brandblusschuim. Ze worden ook wel ‘forever chemicals’ genoemd omdat ze nauwelijks afbreken in het milieu én in ons lichaam. Steeds meer mensen vragen zich daarom af: kan ik mijn bloed laten testen op PFAS?
Waarom een PFAS-bloedtest?
Een bloedtest kan inzicht geven in de hoeveelheid PFAS die zich in jouw lichaam heeft opgebouwd. Dit is vooral relevant voor mensen die wonen in gebieden waar het grondwater of de bodem verontreinigd is, of voor mensen die beroepsmatig met PFAS in aanraking komen.
Belangrijk om te weten is dat een hoge PFAS-waarde in je bloed niet direct betekent dat je ziek wordt. Wel weten onderzoekers dat langdurige blootstelling kan leiden tot gezondheidsproblemen, zoals een verminderde werking van het immuunsysteem, leverproblemen en een verhoogd risico op bepaalde vormen van kanker.
Waar kun je je laten testen?
Op dit moment is het in Nederland nog niet eenvoudig om je bloed te laten testen op PFAS. Er zijn enkele onderzoeksprogramma’s en pilots geweest, zoals in de regio Dordrecht rond de fabriek van Chemours, maar voor de meeste mensen is een test niet vrij toegankelijk. In sommige landen, zoals de Verenigde Staten, bestaan er wel commerciële laboratoria die dergelijke testen aanbieden.
Wanneer je overweegt om je bloed te laten testen, is het goed om vooraf te informeren:
- Of er in jouw regio lopende onderzoeken zijn waarbij je kunt aansluiten.
- Of je huisarts of GGD informatie kan geven over mogelijkheden en eventuele gezondheidsrisico’s.
- Of commerciële testen betrouwbaar zijn en door gecertificeerde laboratoria worden uitgevoerd.
Wat zeggen de resultaten?
Als je een PFAS-bloedtest laat doen, krijg je doorgaans waarden terug van specifieke stoffen, zoals PFOA of PFOS. Omdat bijna iedereen tegenwoordig meetbare hoeveelheden PFAS in het bloed heeft, is het vooral de hoogte van de waarden ten opzichte van gemiddelde referentiewaarden die van belang is.
Artsen kunnen je helpen om de resultaten in perspectief te plaatsen. Het gaat dan bijvoorbeeld om de vergelijking met bevolkingsgemiddelden, of met waarden waarvan bekend is dat ze gezondheidsrisico’s vergroten.
Wat kun je zelf doen?
Zelfs zonder test is het verstandig om je blootstelling aan PFAS zoveel mogelijk te beperken. Denk hierbij aan:
- Minder gebruik van anti-aanbakpannen met een teflonlaag.
- Kiezen voor PFAS-vrije regenkleding en cosmetica.
- Kraanwaterfilters gebruiken die PFAS kunnen reduceren.
Conclusie
Een PFAS-bloedtest kan duidelijkheid geven, maar de toegang tot betrouwbare testen is in Nederland nog beperkt. Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat testresultaten niet altijd direct vertaalbaar zijn naar je persoonlijke gezondheid. Wel helpen ze onderzoekers en beleidsmakers om beter zicht te krijgen op de verspreiding en impact van PFAS. Voor nu blijft het belangrijkste advies: probeer blootstelling zoveel mogelijk te voorkomen.
Bronnen
- RIVM: PFAS en gezondheid
- GGD GHOR Nederland: PFAS in de leefomgeving
- European Food Safety Authority (EFSA): Risk assessment of PFAS
- US Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ATSDR): PFAS and your health
