Mosselen staan bekend als natuurlijke waterfilters. Ze leven op plaatsen waar stroming voedselrijk water langs hen voert. Door dit water continu te filteren, halen ze zuurstof en microscopisch kleine voedseldeeltjes uit het water. Precies dit filtrerende vermogen maakt mosselen echter ook gevoelig voor milieuverontreiniging, waaronder PFAS.
PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn door de mens gemaakte chemische stoffen die zeer langzaam afbreken. Ze komen in het water terecht via industriële lozingen, huishoudelijk afvalwater, uitspoeling van verontreinigde grond of via regenwater dat neerslaat op vervuilde plekken. Eenmaal in het milieu verspreiden PFAS zich gemakkelijk.
Wanneer een mossel water door zijn kieuwen pompt, blijven niet alleen voedingsdeeltjes hangen, maar ook kleine deeltjes en opgeloste stoffen — waaronder PFAS. Deze stoffen hechten zich aan het weefsel van de mossel of hopen zich op in zijn lichaam. Omdat mosselen weinig mogelijkheden hebben om deze stoffen af te breken of uit te scheiden, kunnen PFAS-concentraties in mosselen in de loop van de tijd oplopen.
Hoe leeft een mossel?
1. Filterend en vastgehecht
De gewone blauwe mossel (Mytilus edulis) leeft vaak in grote groepen op harde ondergrond zoals stenen, palen of speciale kweeklijnen. Met behulp van byssusdraden — stevige, zelfgeproduceerde “draadjes” — hecht de mossel zich stevig vast. Mosselen filteren continu water: een volwassen mossel kan wel enkele liters water per uur door zijn lichaam laten stromen.
2. Voedsel
Mosselen eten voornamelijk:
- plankton
- zwevende organische deeltjes
- microscopisch kleine algen
Het constante filteren is noodzakelijk voor hun voeding, maar maakt ze ook kwetsbaar voor alles wat in het water aanwezig is.
3. Levenscyclus
Mosselen planten zich voort via het water. Mannetjes en vrouwtjes geven hun zaad- en eicellen vrij in de waterkolom, waar de bevruchting plaatsvindt. De larven drijven een tijd mee in het plankton en zetten zich daarna af op een geschikte ondergrond om uit te groeien tot volwassen mossel.
4. Ecologische rol
Mosselen spelen een belangrijke rol in ecosystemen:
- ze zorgen voor helder water door te filteren
- ze bieden leefruimte aan vele andere organismen
- ze vormen voedsel voor vogels, vissen en mensen
Waarom zijn mosselen belangrijke indicatoren voor waterkwaliteit?
Juist omdat mossels continu filteren en stoffen gemakkelijk opslaan, worden ze wereldwijd gebruikt als bio-indicatoren. Als er PFAS of andere schadelijke stoffen in mosselen worden gevonden, is dat vaak een signaal dat het omliggende water ook verontreinigd is. Dat maakt monitoring van mosselen essentieel voor inzicht in waterkwaliteit en voedselveiligheid.
Over Zonderpfas.NL
Bij Zonderpfas.nl geloven we dat gezond leven begint met bewuste keuzes. Wij helpen je producten en merken te vinden die écht vrij zijn van PFAS en andere schadelijke stoffen – voor jou, je gezin en het milieu. Op ons platform delen we betrouwbare informatie, producttests en praktische tips om stap voor stap PFAS-vrij te leven.
