PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen) zijn een groep chemische stoffen die al decennia worden gebruikt in talloze producten, zoals pannen met antiaanbaklaag, waterafstotende kleding en brandblusschuim. Ze staan bekend als “forever chemicals” omdat ze nauwelijks afbreken in het milieu en zich kunnen ophopen in het menselijk lichaam.
De laatste jaren groeit de bezorgdheid over de aanwezigheid van PFAS in het lichaam van zwangere en borstvoedende vrouwen. Omdat moedermelk de belangrijkste voedingsbron is voor zuigelingen, willen steeds meer ouders weten of en in welke mate PFAS daarin aanwezig zijn.
Waarom moedermelk testen op PFAS?
- Kwetsbaarheid van baby’s: Zuigelingen zijn extra gevoelig voor schadelijke stoffen omdat hun organen en immuunsysteem nog volop in ontwikkeling zijn.
- Inzicht in blootstelling: Een test kan duidelijk maken aan welke hoeveelheden een moeder en haar kind worden blootgesteld.
- Bewustwording: Het geeft gezinnen informatie om keuzes te maken rondom voeding, leefstijl of het vermijden van bronnen van PFAS in hun omgeving.
Hoe werkt een test?
Het testen van moedermelk op PFAS gebeurt in gespecialiseerde laboratoria. Er wordt een klein beetje melk afgenomen dat vervolgens met geavanceerde technieken, zoals massaspectrometrie, wordt geanalyseerd. Dit is kostbaar en nog niet overal toegankelijk, waardoor het vooral in onderzoeksverband wordt gedaan.
Wat betekent een positieve uitslag?
Een uitslag die PFAS aantoont, betekent niet automatisch dat borstvoeding onveilig is. Internationale gezondheidsorganisaties benadrukken dat de voordelen van borstvoeding in vrijwel alle gevallen opwegen tegen de mogelijke risico’s van blootstelling aan PFAS. Wel kan zo’n uitslag aanleiding zijn om:
- na te denken over bronnen van PFAS in huis en leefomgeving,
- zich aan te sluiten bij maatschappelijke initiatieven die aandringen op strengere regelgeving,
- of deelname aan studies die bijdragen aan beter inzicht in de problematiek.
Toekomstperspectief
Het testen van moedermelk op PFAS is een belangrijk instrument om bewustwording te vergroten en beleid te onderbouwen. Naarmate de technieken toegankelijker en betaalbaarder worden, kan dit bijdragen aan betere bescherming van moeder en kind – en uiteindelijk aan het terugdringen van PFAS in onze samenleving.
Bronnen
- Vrije Universiteit Amsterdam – steekproef Dordrecht (2022) (ggdzhz.nl, ggdzeeland.nl, dienstgezondheidjeugd.nl, wecf.org)
- RIVM biomonitoring en PFAS-programma (2025–2026) (rivm.nl)
- Internationale review van PFAS in moedermelk (februari 2025) (link.springer.com)
- GGD & advies veiligheid borstvoeding (ggdzeeland.nl, jongjgz.nl)
- Particulier testaanbod via Testen op PFAS / Normec & WHL (testenoppfas.nl)
- Gezondheidsrisico’s van PFAS en aanwezigheid in moedermelk (diverse studies) (theguardian.com, en.wikipedia.org, foodpackagingforum.org, sciencedirect.com)
